Словарь
Контекст
Склонение
Падежные формы
Цифры прописью
Термины
Облыстың бюджеті / бюджет области / oblystyng byudzheti
| Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып) | (ағылш. budget — «сөмке, әмиян») — бұл биліктің өңірлік органдарының бюджеті, яғни облыстық үкіметтің бюджеті. Өңірлік бюджет құрылымы жағынан өңірге (республика, өңір, облыс немесе округ) байланысты. |
| Түркі тілдерінде қолданылуы | түрк. alan bütçesі, әзірб. sahəsində büdcə, қырғ. талаа бюджет, өзб. dala byudjet |
| Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы | |
| Ұсыныстар | облыстың бюджеті |
Одақ, бірлестік / альянс / odaq, birlestik
| Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып) | (фр. Allіance – «бірігу, одақтасу») — мемлекеттердің арасында белгілі бір уақытта жалпы мақсатқа қолжеткізу үшін құрған одағы; жеке тұлғалардың, саяси партиялардың, азаматтық ұйымдардың шарттық міндеттемелер негізінде бірігуі. |
| Түркі тілдерінде қолданылуы | түрк. іttіfak, әзірб. іttіfaq, қырғ. биримдик, өзб. іttіfoq |
| Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы | альянс - альянс |
| Ұсыныстар | альянс |
Ойма жазу / гравюра / oyma zhazu
| Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып) | (фр. gravure нем. graben — «қазу» немесе фр. grave[u]r — «кесу, бедер жасау») — графикалық өнер (және графикалық техника, полиграфиялық технология) түрі, оның аяқталған туындылары мөрдің баспа-таңбаларымен бекітілген және де жоғары және терең басып шығарудың әртүрлі техникаларымен жасалған баспа графикалық туындыларын біріктіретін эстамп деген ұғыммен және терминмен классификацияланады (баспа графикаларының техникаларында құрылғандардан өзгеше). |
| Түркі тілдерінде қолданылуы | түрк. gravür, әзірб. həkk, қырғ. токтоо чекити, өзб. Zarbxona |
| Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы | |
| Ұсыныстар | ойма жазу |
Округ / округ / okrug
| Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып) | әртүрлі әкімшілік-аумақтық немесе аумақтық санақ бірліктер атауы |
| Түркі тілдерінде қолданылуы | әртүрлі әкімшілік-аумақтық немесе аумақтық санақ бірліктер атауы |
| Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы | округ |
| Ұсыныстар | округ |
Оқиға / прецедент / oqiga
| Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып) | (лат. praecedens — бұрынғы) - ұқсас жағдайлар туындаған кезде, үлгі ретінде қарастырылатын белгілі бір жағдайдағы тәлім-жосық. Coт прецеденті — соған ұқсас істерді шешу кезінде не міндетті күші болмайтын заңды түсіндіруде үлгі қызметін атқаратын сол немесе төменгі сатыдағы соттар үшін міндетті болып табылатын нақты іс бойынша шешім. Соттың үлгі боларлық өнегесі оның міндеттілігін мойындайтын елдерде, құқық көзі болып табылады. |
| Түркі тілдерінде қолданылуы | Түрк. örnek, әзірб. presedent, қырғ. прецедент, өзб. pretsedent |
| Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы | |
| Ұсыныстар | оқиға |
Оқытушы / преподаватель / oqytushy
| Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып) | орта мектептер мен жоғары оқу орындарында сабақ, лекция, семинар, лаборатория жұмыстарын басқаратын оқу мәндерінің маманы. |
| Түркі тілдерінде қолданылуы | Түрк. profesör, әзірб. professor, қырғ. окутуучу, өзб. professor |
| Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы | |
| Ұсыныстар | оқытушы |
Оператор / оператор / operator
| Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып) | (лат. ореrātоr - «қызметкер, өндіруші») - Түрлері мен арналымы әртүрлі жабдықтармен (құрылғылармен) жұмыс істеуді басқару жөніндегі кәсіптер тобы; фото, кино және бейнетүсірілімдер жүргізу және қамтамасыз ету бойынша, сондай-ақ техникалық құралдар мен әскери жабдықтарды немесе арнайы машиналарды, ұшу аппараттарын, стационарлық нысандарды (дәлдеуші оператор, байланыс жүйесінің операторы, штурман-оператор және т.б.) басқару бойынша бірқатар әскери мамандықтар. |
| Түркі тілдерінде қолданылуы | (лат. ореrātоr - «қызметкер, өндіруші») - Түрлері мен арналымы әртүрлі жабдықтармен (құрылғылармен) жұмыс істеуді басқару жөніндегі кәсіптер тобы; фото, кино және бейнетүсірілімдер жүргізу және қамтамасыз ету бойынша, сондай-ақ техникалық құралдар мен әскери жабдықтарды немесе арнайы машиналарды, ұшу аппараттарын, стационарлық нысандарды (дәлдеуші оператор, байланыс жүйесінің операторы, штурман-оператор және т.б.) басқару бойынша бірқатар әскери мамандықтар. |
| Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы | оператор |
| Ұсыныстар | оператор |
Оптикалық проекция / проекция оптическая / optikalyq proekciya
| Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып) | (лат. projectus - «тасталған» + көне.-грек. ὀπτική - «көзқарасқа жататын») - 1. Слайд проекторы, кинопроектор және т.б. кейбір оптикалық аспаппен бейнені проекциялау. |
| Түркі тілдерінде қолданылуы | >2. Тордағы бейнеге сәйкес келетін кеңістік нүктелерінің жиынтығы. Нысандар көз жанары мен көздің мүйізгегі рефракцияларының белгілі бір паттерналары кезінде белгілі бір торлы күш тудыратын жерлерде орналасатын кеңістіктің суреті (немесе «проекциясы»). |
| Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы | Түрк. optіk projeksіyon, әзірб. optіk proyeksіya, қырғ. оптикалык проектор, өзб. optіk loyіha |
| Ұсыныстар |
Опциондық келісімшарт / опционный контракт / opciondyq kelisimshart
| Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып) | (лат. optіo – «таңдау», «қалау», «еркіне салу» + лат. contractus – «мәміле») – сыйақының орнына сатып алушыға биржалық тауарды сатушының опционының орындалу бағасы бойынша белгілі уақыт кезеңінде немесе белгілі мерзімде (опцион мерзімінің аяқталу уақыты) сатып алу құқығын беретін келісімшарт. |
| Түркі тілдерінде қолданылуы | Түрк. opsіyon sözleşmesі, әзірб. seçіmі müqavіlə, қырғ. параметр келишим, өзб. varіant shartnoma |
| Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы | опциондық келісім-шарт |
| Ұсыныстар | опциондық келісім-шарт |
Орден / орден / orden
| Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып) | ( лат. ordō (-inіs) - «қатар, тізбек, топ») - Мемлекет және қоғам алдындағы айрықша азаматтық және әскери қызметі үшін берілетін құрмет белгісі. Қазақстан ордендері тәуелсіздік алғаннан кейін пайда болды. |
| Түркі тілдерінде қолданылуы | Түрк.dekorasyon, әзірб. bəzək, қырғ. жасалгалоо, өзб. bezak |
| Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы | орден |
| Ұсыныстар | орден |
Ордер / ордер / order
| Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып) | 1. (нем. Order, фр. ordre‚ лат. ordo – (қатар‚ рет‚ бұйрық)) – 1. материалдық құндылықтарды‚ ақшалай қаражатты беру (шығыс) немесе алу (кіріс) жөніндегі жазбаша өкім. |
| Түркі тілдерінде қолданылуы | >2. Ордер – әлденені (мысалы, пәтер алу ордері, тінту ордері, тұтқындау ордері және т.б.) беруге, алуға, жүзеге асыруға берілетін жазбаша бұйрық, ұйғарым, өкімші құжат. |
| Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы | >Бухгалтерлік ресімдеу құжатының атауы (мысалы‚ мемориалдық ордер). Кіріс ордер және шығыс ордер (мысалы‚ кассалық ордер) өкімхаттық құжат (ақша алу немесе беру жөнінде кассаға берілген бұйрық) және ақтаушы (ақшаның кірісін немесе шығысын растайтын) құжат ретінде қолданылады. Ордер басқа құжаттардың атауына да қолданылады‚ мысалы‚ тұрғын алаңды иелену құқығына‚ тінтуге берілген құжат‚ сондай-ақ архитектурада (баған-арқалық құралымдарының салмақ түсетін және салмақ түсіп тұрған бөліктерінің белгілі бір ұштасуы‚ олардың құрылымы және көркемдік өңделуі) және басқа жағдайларда қолданылады. |
| Ұсыныстар | Түрк. garantі, әзірб. vəkalətnamə, қырғ. ишеним кат, өзб. order |
Ордерлік бағалы қағаздар / ордерная ценная бумага / orderlik bagaly qagazdar
| Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып) | (нем. Order, фр. ordre‚ лат. ordo – (қатар‚ рет‚ бұйрық)) – Ордерлік бағалы қағаз да құжат болып табылады, ол бойынша міндетті субъект құжат мәтінінде көрсетілген тұлғаға міндеттенген нәрсені орындауды ұсынады немесе өзі де белгіленген ереже бойынша құжат мәтінінде көрсетіледі. Ордерлік бағалы қағаз құқықтың субъектісі болып табылатын белгілі бір тұлғаға беріледі. |
| Түркі тілдерінде қолданылуы | Түрк. sіparіş güvenlіk, әзірб. order təhlükəsіzlіk, қырғ. тартип жана коопсуздук, өзб. tartіbі xavfsіzlіk |
| Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы | ордерлік бағалы қағаздар |
| Ұсыныстар | ордерлік бағалы қағаздар |
Ортақ иеленуші / совладелец / ortaq ielenushi
| Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып) | жекеменшіктің, мүліктің бір бөлігінің иегері, ал екінші бөлігін өзге біреулер иеленеді. |
| Түркі тілдерінде қолданылуы | түрк. eş sahibi, әзірб. ATƏT-sahibi, қырғ. биргелешкен ээси, өзб. hamraisi egasi |
| Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы | ортақ иеленуші |
| Ұсыныстар | ортақ иеленуші |
Орындаудың жеке мерзімдері / сроки индивидуальные исполнения / oryndaudyng zheke merzimderi
| Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып) | (лат. individuum — «бөлшектенбейтін») - мекеменің және құрылымдық бөлімшелердің басшылары айтарлықтай маңызды құжаттар үшін белгілейді немесе құжаттың өзінде көрсетіледі. Орындау мерзімінің ұзақтығын анықтау кезінде құжаттың мазмұны және мекеменің практикалық мүмкіндіктері ескеріледі. Жеке мерзімдер басшының резолюциясында белгіленеді |
| Түркі тілдерінде қолданылуы | түрк. Yürütmenin bireysel terimler, әзірб. icra Fərdi şərtləri, қырғ. аткарылышына жекече шарттары, өзб. ijro etish Individual shartlari |
| Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы | орындаудың жеке мерзімдері |
| Ұсыныстар | орындаудың жеке мерзімдері |
Отбасылық мұрағат / архив семейный / otbasylyq muragat
| Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып) | ( лат. archіum (archіvum), ары қарай көне-грек. ἀρχεῖον «болған орын», ары қарай ἀρχή «басы, басшылық») - бұл әрбір отбасы үшін қымбат заттар: фотосуреттер, естеліктер, күнделіктер, хаттар, құжаттар, ескерткіш заттары, марапаттар. Кез келген отбасының мұрағатында кейде ру тарихы жағынан да, отандық тарих жағынан да бірегей материалдар болуы мүмкін. |
| Түркі тілдерінде қолданылуы | түрк. aіle arşіvlerі, әзірб. aіlə arxіv, қырғ. үй-архив, өзб. oіla arxіvlar |
| Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы | |
| Ұсыныстар | отбасылық мұрағат |
