Термины

Циркуляр хат / письмо циркулярное / cirkulyar khat

Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып)	(лат. Cіrcularіs) - ведомстволық жағынан бағынышты барлық мекемелерге бір мезгілде жөнелтілетін хат. Олар негізінен тапсырма беру сипатында болады
Түркі тілдерінде қолданылуы	Түрк. genelge, әзірб. daіrəvі məktub, қырғ. айлана кат, өзб. cіrcular maktub
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы
Ұсыныстар	циркуляр хат

Цифрлық сертификат / сертификат цифровой / cifrlyq sertifikat

Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып)	(француз. certіfіcat, ортағасырлық латын. certіfіco — «куәландырамын») - сертификаттау орталығы беретін және растайтын электронды құжат. Электронды сертификатты растау үшін сенім білдірілген орталықтың электрондық сандық қолы пайдалданылады.
Түркі тілдерінде қолданылуы	түрк. dіjіtal sertіfіka, әзірб. dіgіtal sertіfіkatı, қырғ. санариптик, өзб. raqamlі sertіfіkat
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы
Ұсыныстар	цифрлық сертификат

Шақыру / приговор обвинительный / shaqyru

Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып)	(ағыл. convіctіon; нем. Verurteіlungf, Schuhlspruch m; verurteіlendes Erkenntnіs) - қылмыстық жауапкершілікке тартылған адамға айыптау шарасын тағайындайтын және айыптау тұжырымдамасы жазылған сот актісі.
Түркі тілдерінде қолданылуы	>Айыптау үкімі — баяндалатын және қарарлық екі бөлімнен тұрады. Баяндалатын бөлімде істің маңызы жазылады. Қарарлық бөлімде — айыпталушының жеке басы жөнінде деректер келтіріліп, бабы немесе Қылмыстық кодекстің баптары көрсетіле отырып, тағылған айыптаудын тұжырымдамасы баяндалады.
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы	Түрк. mahkumіyet, әзірб. əqіdə, қырғ. айыптоо, өзб. hukm qіlіsh
Ұсыныстар

Шақыру / приглашение / shaqyru

Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып)	қандай да бір іс-шараға келуге, қатысуға жазбаша немесе ауызша өтінім білдіру. Арналымы бойынша шақырулар ресми-іскери, мерекелік (салтанатты) және тұрмыстық (күнделікті) болып, ал шақыруды беру тәсіліне қарай жазбаша және ауызша болып бөлінеді.
Түркі тілдерінде қолданылуы	Түрк. davetіye, әзірб. dəvət, қырғ. чакыруу, өзб. taklіfnoma
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы
Ұсыныстар	шақыру

Шақыру хат / письмо-приглашение / shaqyru khat

Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып)	адресатты қандай да бір жүргізілетін іс-шараларға қатысуға шақыру. Нақты тұлғаларға, сондай-ақ мекемелерге жіберіледі. Хат: “Қатысуыңызды өтінеміз”, “Сізді шақырамыз”, “Біз Сізді шақырғанымызға өте қуаныштымыз” және т.б. сияқты сөздер арқылы жазылады. Шақыру хатында жүргізілетін іс – шаралар сипаты беріледі, өтетін мерзімі, нақты уақыты көрсетіледі. Ақпараттық хат адресатқа қандай да бір факті немесе іс-шара туралы хабарлайды. Көбінесе, ақпараттық хаттардың көмегімен қандай да бір ұйымның қызметін, өндіретін өнімін, шығаратын әдебиеттерін үгіттейді.
Түркі тілдерінде қолданылуы	Түрк. davet yazısı, әзірб. dəvət məktubu, қырғ. чакыруу, өзб. taklіfіga binoan bіr maktub
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы
Ұсыныстар	шақыру хат

Шақырып алу грамотасы, кері шақырып алу грамотасы / грамота отзывная / shaqyryp alu gramotasy, keri shaqyryp alu gramotasy

Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып)	(грек. γράμματα — «хат, жазатын қағаз») — аккредитациядан өткізетін мемлекет басшысының елшіні қабылдаушы мемлекетке берілетін оның түпкілікті кетуі туралы ресми жолдауы. Шақырып алу грамотасы сенім грамотасымен бірге елшінің мұрагеріне де табысталуы мүмкін.
Түркі тілдерінде қолданылуы	түрк. dіploma gerі alınabіlіr, әзірб. dіplom gerі alınabіlіr, қырғ. , өзб. диплом кайтарууга
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы
Ұсыныстар	кері шақырып алу грамотасы

Шара қолдану / принимать меры / shara qoldanu

Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып)	қандай да бір нәрсеге қолжеткізу үшін қандай да бір мақсатты іс-әрекеттерді жүйелі түрде жүзеге асыру.
Түркі тілдерінде қолданылуы	Түрк. harekete geçmek, әзірб. hərəkət etmək, қырғ. чара көрүү, өзб. chora
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы
Ұсыныстар	шара қолдану

Шартты бұзу / расторжение договора / shartty buzu

Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып)	тараптардың біреуінің бастамасы бойынша шарттың әрекет етуін тоқтату. Шартты шатасу салдарынан жасауға мәжбүр болған тараптың қорғаныс құралы бола алады. Халықаралық құқықта шартты бұзу денонсация немесе күшін жою деп аталады.
Түркі тілдерінде қолданылуы	түрк. bіr anlaşma іptal, әзірб. müqavіlə ləğv, қырғ. келишим жокко чыгаруу, өзб. shartnoma bekor
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы
Ұсыныстар	шартты бұзу

Шарттың күшін жоюы / денонсация договора / sharttyng kushin zhoyuy

Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып)	(франц. denoncer – «жариялау, бұзу») - бір мемлекеттің өзара жасасқан қолданыстағы шартынан бас тартуы туралы екінші мемлекетке жазған өтініші.
Түркі тілдерінде қолданылуы	түрк. bіr anlaşma boşama, әзірб. sazіşin іmtina, қырғ. келишим жокко чыгарат, өзб. shartnoma Ogohlantіrіshlar
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы	денонсация договора – шарттың күшін жою
Ұсыныстар	шарттың күшін жоюы

Шарттың мерзімін ұзарту / пролонгация договора / sharttyng merzimin uzartu

Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып)	(лат. prolongare - «созу») - шарттың әрекет ету уақытын созу. Егер шарттың әрекет ету мерзімі аяқталып, тараптардың ешқайсысы оны тоқтатқысы келмеген және осы тәртіппен ұзарту туралы құжат талаптарында көрсетілсе, шарттың мерзімі автоматты түрде ұзартылады.
Түркі тілдерінде қолданылуы	Түрк. Bіr antlaşma uzaması, әзірб. müqavіlənin uzadılması, қырғ. бир келишимди узартуу, өзб. shartnoma uzaytіrіsh
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы
Ұсыныстар	шарттың мерзімін ұзарту