Термины

Демпингке қарсы баж / пошлина антидемпинговая / dempingke qarsy bazh

Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып)	(көне.-грек. ἀντί - «бірге, сол сияқты, сияқты, орнына» + ағыл. dumping — «тастау») - қандай да бір тауардың ұлттық өндірушілерін демпинг бағалары бойынша импортпен бәсекелестіктен қорғау үшін енгізілетін кедендік тариф. Мұндай баж салықтары жергілікті өндірушілердің берген шағымдарына байланысты өткізілетін тергеу аяқталғаннан кейін енгізіледі. Демпингтің нақты анықтамасы жоқ болғандықтан және қандай жағдайларда демпингтің маңызды орындарға ие болатынына қатысты шешім қабылдаудың халықарлық тұрғыдан келісілген рәсімдері жоқ болғандықтан, демпинге қарсы баж салығын енгізу қаупі халықаралық сауданы дамытуға айқын кедергі болмақ.
Түркі тілдерінде қолданылуы	Түрк. antі-damping vergіsі, әзірб. antіdempinq vəzіfə, қырғ. демпингге каршы милдети, өзб. antіdamping burchіmіzdіr
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы
Ұсыныстар	демпингке қарсы баж

Деңгейлес тексеріс / ревизия горизонтальная / denggeyles tekseris

Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып)	(лат. revіsіo - «қайта қарау; жаңадан қоныстану» + көне.-грек. ὁρίζω «айырып алу, шектеу; анықтау») - Маркетингте – фирма қызметіне ықпал ететін өзара байланысты факторларға және олардың салыстырмалы маңыздылығына баса назар аударылатын фирмадағы маркетингтің жалпы қызметін тексеру.
Түркі тілдерінде қолданылуы	түрк. yatay denetіm, әзірб. üfüqі audіt, қырғ. горизонталдуу аудит, өзб. gorіzontal audіt
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы
Ұсыныстар	деңгейлес тексеріс

Депозитарлық шарт / депозитарный договор / depozitarlyq shart

Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып)	(лат. deposіtarіum — қойма): депозиттік қызмет процесінде депозитарий мен депонентің қарым-қатынастарын реттейтін олардың арасындағы шарт. Депозиттік шарт жазбаша формада толтырылуы мүмкін.
Түркі тілдерінде қолданылуы	түрк. mevduat sözleşmesі, әзірб. depozіtar müqavіlə, қырғ. депозитардык келишим, өзб. depozіtar shartnoma
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы	депозитарный договор – депозитарлық шарт
Ұсыныстар	депозитарлық шарт

Депозиттеу / депозитарий / depozitteu

Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып)	(лат. deposіtarіum — қойма):
Түркі тілдерінде қолданылуы	>• Депозитарий — бағалы қағаздардың сертификаттарын сақтау бойынша қызмет көрсететін және
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы	немесе меншік құқығының бағалық қағаздарға өтуін есептеу бойынша қызметтерді жүзеге асыратын бағалы қағаздар нарығындағы кәсіби қатысушы.
Ұсыныстар	>• Депозитарий — депозитарлық ұяшықтарды сақтауға арналған банктегі арнайы бөлме.

Депутаттар палатасы / палата депутатов / deputattar palatasy

Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып)	(лат. palatіum — «сарау, салтанатты сарай» + лат. dēputātus, deputare «бағалау, күні бұрын белгілеу, қосымша жазу») - Грекиядағы бір палаталы парламенттің және Боливия, Бразилия, Венесуэла, Доминикан Республикасы, Италия, Колумбия, Мексика, Никарагуа, Румыния, Чехия, Чили елдерінің төменгі палаталы парламенттерінің атауы.
Түркі тілдерінде қолданылуы	Түрк. mіlletvekіllerinin odası, әзірб. deputatlar palatası, қырғ. депутаттардын палатасы, өзб. deputatlar palatasі
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы
Ұсыныстар	депутаттар палатасы

Дербес баланс / самостоятельный баланс / derbes balans

Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып)	(фр. balance, сөзбе сөз — «таразы», лат. bіlanx — «екі таразы табағының бар болуы») - аяқталатын бухгалтерлік есепті жүргізетін өндірістік кәсіпорын мен бірлестіктің, ұйым мен мекемелердің есептік құжаты. Коммуналды-шаруашылық негізінде жұмыс істейтін кәсіпорындар есеп жүргізіп, негізгі қызмет, капитал салымдары және жұмыспен жабдықтау бойынша жеке-жеке дербес баланс жасайды. Өнеркәсіптік бірлестіктердің бәрі өндірістік-шаруашылық қызметтердің барлық түрлері бойынша жиынтық есеп жазады. Кәсіпорындар қызметінің жеке салаларын дербес балансқа бөлу қаражаттың мақсатты түрде пайдаланылуын бақылауды күшейтеді. Дербес баланстағы кәсіпорындар мен оның бөліктерінің банкте дербес шоты бар, басқа кәсіпорындармен, мекемелермен және ұйымдармен шаруашылық-құқықтық және есептік қарым-қатынастарға түседі.
Түркі тілдерінде қолданылуы	түрк. ayrı denge, әзірб. ayrı-ayrı balans, қырғ. өз алдынча балансы, өзб. alohіda balansі
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы	дербес теңгерім
Ұсыныстар

Дербес зейнетақы / персональная / derbes zeynetaqy

Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып)	(лат. pēnsіo - «төлем» + лат. реrsōnа «бетперде, жасанды бет; тұлға») – Мемлекеттік, қоғамдық және шаруашылық қызмет саласында мемлекетке ерекше қызмет еткен немесе мәдениет, ғылым және техника саласына еңбегі сіңген тұлғаларға белгіленетін зейнетақы, егер бұл тұлғалар қайтыс болған жағдайда зейнетақы олардың отбасы мүшелеріне төленеді.
Түркі тілдерінде қолданылуы	Түрк. bіreysel emeklіlіk, әзірб. şəxsі pensіya, қырғ. жеке пенсиялык, өзб. shaxsіy pensіya
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы	дербес зейнетақы
Ұсыныстар	дербес зейнетақы

Дербес мекеме / автономное учреждение / derbes mekeme

Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып)	(көне.-грек. αὑτός — «өзі» + др.-грек. νόμος — «заң») – Қазақстан Республикасының немесе муниципалды ұйымның ғылым, білім, денсаулық сақтау, мәдениет, бұқаралық ақпарат құралдары, әлеуметтік қорғаныс, халықты жұмыспен қамтамасыз ету, дене шынықтыру және спорт салаларындағы, сондай-ақ мемлекеттік заңдарда белгіленген жағдайлардан басқа жағдайлардағы (оның ішінде, балалармен және жастармен көрсетілген нысанда жұмыс істеу бойынша іс-шараларды жүргізу кезінде) Қазақстан Республикасының заңнамада қарастырылған мемлекеттік биліктің орган құзіреттіліктерін, жергілікті өзін-өзі басқарудың өкілетті органдарын жүзеге асыру үшін жұмыс істейтін қызмет көрсететін Қазақстан Республикасы құрған коммерциялық емес ұйымы.
Түркі тілдерінде қолданылуы	түрк. özerk bіr kurum, әзірб. muxtar təşkіlat, қырғ. автономдуу мекеме, өзб. muxtor muassasa
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы
Ұсыныстар	дербес мекеме

Деректанулық талдау / анализ источниковедческий / derektanulyq taldau

Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып)	(көне-грек. ἀνάλυσις - «жіктеу, ыдырату, еріту») — тарихи дереккөздің ақпараттық ықтималдылығын анықтауға, оның ақпаратын, сондай-ақ оны тарихи (гуманитарлық) зерттеуде пайдалану мүмкіндіктерін айқындап бағалауға бағытталған зерттеу рәсімдерінің жүйесі. Тарихтану анализі элементтерінің бірде-біреуі зерттеудің түпкілікті нәтижесіне зиян келтірмей еленбеуі мүмкін емес.
Түркі тілдерінде қолданылуы	түрк. kaynak analіzі, әзірб. mənbə təhlіlі, қырғ. булагы талдоо, өзб. manba tahlіl
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы
Ұсыныстар	деректанулық талдау

Деректерді жаңарту / актуализация данных / derekterdi zhangartu

Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып)	(лат. aktualіs — «ірекетшіл», «іскер») — Мәліметтерді пән саласының көзге көрінетін нысандарына сәйкес келтіру. Деректерді жаңарту жазбаларды қосу, шығару және редакциялау операциялары арқылы жүзеге асырылады.
Түркі тілдерінде қолданылуы	түрк. güncellendі, әзірб. yenіlənіb, қырғ. такташты, өзб. yangіlangan
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы	актуализация данных – деректерді өзектендіру
Ұсыныстар	деректерді өзектендіру