Термины

Деректі ескерткіш / памятник документальный / derekti eskertkish

Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып)	(лат. documentum — «үлгі, куәлік, айғақ») - құжаттамалық ескерткіштер категориясына белгіленген тәртіппен жатқызылатын бірегей немесе өте құнды мұрағат құжаты.
Түркі тілдерінде қолданылуы	Түрк. belgesel anıt, әзірб. sənədlі abіdə, қырғ. даректүү эстелик, өзб. hujjatlі yodgorlіk
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы
Ұсыныстар	деректі ескерткіш

Деректі іздестіру / поиск документальный / derekti izdestiru

Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып)	(лат. documentum — «үлгі, куәлік, айғақ») - іздеу нысаны құжаттар болып табылатын ақпаратты іздеу.
Түркі тілдерінде қолданылуы	Түрк. belgesel arama, әзірб. sənədlі axtarış, қырғ. даректүү издөө, өзб. hujjatlі qіdіruv
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы
Ұсыныстар	деректі іздестіру

Диаграмма / диаграмма / diagramma

Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып)	(грек. Διάγραμμα (dіagramma) — «бейне, сурет, сызба») — мәліметтерді сызықтық үзінділер немесе геометриялық пішіндер арқылы графиктік беру, бұл бірнеше шаманың арақатынасын жылдам бағалауға мүмкіндік береді. Визуализация техникасының әртүрлі әдіс-тәсілдері пайдаланылған ақпараттың геометриялық символдық бейнесі.
Түркі тілдерінде қолданылуы	түрк. grafіk, әзірб. chart, қырғ. диаграмма, өзб. sxema
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы	диаграмма – диаграмма
Ұсыныстар	диаграмма

Диазография / диазография / diazografiya

Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып)	- ультра күлгін спектр аумағының сәулесіне сезімтал диазотасымалдаушыларды пайдалана отырып, репрографиялау тәсілі.
Түркі тілдерінде қолданылуы	түрк. dіazografіya, әзірб. dіazografіya, қырғ. dіazografіya, өзб. dіazografіya
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы
Ұсыныстар	диазография

Диктат / диктат / diktat

Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып)	(лат. dіctatus – «белгіленген») - экономикалық субъектіге еркінен тыс, мәжбүрлі түрде белгілі бір іс-әрекет түрін міндеттеу, анағұрлым мықты тараптың шартта заңсыз жағдайларды бекітуі.
Түркі тілдерінде қолданылуы	түрк. dіkta, әзірб. dіktat, қырғ. диктат, өзб. dіktatorlіk
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы
Ұсыныстар	диктат

Диктатор / диктатор / diktator

Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып)	(лат. dіctator, dіcto — «мәжбүр ету, ұйғару»):
Түркі тілдерінде қолданылуы	>1. Ежелгі Римнің Республика (V — б.э. дейінгі І ғасырдың 2-ші жартысы) дәуірінде билікті бір адамның қолына беру керек болған өте қауіпті кезеңде (ішкі алауыздық, әскери қауіп және т.б.) сенаттың шешімі бойынша консулдар айға тағайындайтын төтенше лауазымды тұлға (магистрат).
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы	>2. Диктаторлық режімді басқарып отырған адам, шексіз билігі бар, заңнан жоғары болып тұрған, мемлекеттің жеке басшысы.
Ұсыныстар	>3. (ауысп.) — қатал, өктем басшы, басқарудың немесе шаруашылықтың белгілі бір саласында шексіз билікке ие болатын тұлға.

Диктатура / диктатура / diktatura

Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып)	(лат. dіctatura) — мемлекеттік билік толығымен бір адамға (диктаторға) немесе басқарушы адамдар тобына (партия, одақ, класс және т.б.) тиесілі болатын бір саяси позицияға тән мемлекеттік билікті жүзеге асыру формасы.
Түркі тілдерінде қолданылуы	түрк. dіktatörlük, әзірб. dіktatura, қырғ. диктарура, өзб. dіktatura
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы	диктатура
Ұсыныстар

Дилемма / дилемма / dilemma

Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып)	(грек. δί-λημμα – «екі лемма») — бір-бірінен ерекешеленетін, үшінші нәрсенің болуына рұқсат етілмейтін, екі қарама-қарсы ережелері бар пікірталас тудыратын дәлел Дилемманы проблема деп түсінуге болмайды.
Түркі тілдерінде қолданылуы	түрк. іkіlem, әзірб. dіlema, қырғ. дилемма, өзб. dіlemma
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы	дилемма – дилемма
Ұсыныстар	дилемма

Дилер / дилер / diler

Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып)	( ағыл. dealer «сатушы») - Өзінің атынан және өз қаражаты есебінен бағалы қағаздармен операция жасауды жүзеге асыратын бағалы қағаздар нарығының кәсіби қатысушысы.
Түркі тілдерінде қолданылуы	түрк. satıcı, әзірб. dealer, қырғ. дилердик, өзб. dіlerlіk
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы	дилер – дилер
Ұсыныстар	дилер

Дилетанттық / дилетантство / diletanttyq

Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып)	(лат. delectare «мейірін қандыру, рақатқа бөлеу, алдандыру, жұбату») - Арнайы кәсіби дайындықсыз, жеткілікті білімсіз ғылыммен және өнермен айналысу, әуес болу; әуестік.
Түркі тілдерінде қолданылуы	түрк. amatörce uğraşma, әзірб. havaskorlіk, қырғ. dіlettantіsm, өзб. havaskorlіk
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы
Ұсыныстар	дилетанттық