Термины

Еңбек сіңірген жылдар / выслуга лет / engbek singirgen zhyldar

Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып)	- бұл белгілі бір жеңілдіктері мен үстеме ақылары бар есептелген зейнетақыны мөлшерлейтін, жұмыс істеген жыл санымен анықталатын үздіксіз еңбек өтілінің ерекше бір түрі.
Түркі тілдерінде қолданылуы	түрк. kıdem, әзірб. böyüklük, қырғ. улуулук, өзб. kattalіk
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы	выслуга лет – еңбек сіңірген жылдар
Ұсыныстар	еңбек сіңірген жылдар

Еңбек сіңірген жылдар / выслуга лет / engbek singirgen zhyldar

Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып)	- бұл белгілі бір жеңілдіктері мен үстеме ақылары бар есептелген зейнетақыны мөлшерлейтін, жұмыс істеген жыл санымен анықталатын үздіксіз еңбек өтілінің ерекше бір түрі.
Түркі тілдерінде қолданылуы	түрк. kıdem, әзірб. böyüklük, қырғ. улуулук, өзб. kattalіk
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы	выслуга лет – еңбек сіңірген жылдар
Ұсыныстар	еңбек сіңірген жылдар

Еңбек шартын тоқтату / Прекращение трудового договора / Engbek shartyn toqtatu

Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып)	шарттың әрекет етуін тоқтататын себептер: еңбек шартының жарамдылық мерзімінің аяқталуы, қызметкердің жұмыстан шығуы, сондай-ақ тараптардың белгілі бір мерзімге жасаған еңбек шартын бұзу туралы келісімі; қызметкерді әскери қызметке шақыру немесе баруы; қызметкердің бастамасы, қызметкердің басқа елді мекендегі жұмысқа ауысуынан бас тартуы; еңбек талаптарының өзгеруіне байланысты жұмыс істеуді жалғастырудан бас тарту және т.б. Еңбек шартын әкімшілік тарапынан бұзудың себептері: компанияның тарауы, қызметкерлер санының азаюы, қызметкердің жеткілікті түрде білікті болмауы салдарынан немесе денсаулық жағдайына сәйкес өз қызметіне сәйкес келмеуі; өз қызметтерін себепсіз орындамау, себепсіз жұмыстан қалу, уақытша жұмысқа қабілетсіз болу салдарынан 4 айдан аса уақыт бойы жұмысқа келмеу, жұмыс істеген жерінен мүлік ұрлау және т.б. Қызметкер жұмыстан шыққан күні еңбек кітапшасы қолына беріледі.
Түркі тілдерінде қолданылуы	Түрк. İş sözleşmesinin sona ermesі, әзірб. əmək müqavіləsinə xіtam, қырғ. эмгек келишимин токтотуу, өзб. іsh shartnomasinі bekor qіlіsh
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы
Ұсыныстар	Еңбек шартын тоқтату

Еңбек шартын тоқтату / Прекращение трудового договора / Engbek shartyn toqtatu

Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып)	шарттың әрекет етуін тоқтататын себептер: еңбек шартының жарамдылық мерзімінің аяқталуы, қызметкердің жұмыстан шығуы, сондай-ақ тараптардың белгілі бір мерзімге жасаған еңбек шартын бұзу туралы келісімі; қызметкерді әскери қызметке шақыру немесе баруы; қызметкердің бастамасы, қызметкердің басқа елді мекендегі жұмысқа ауысуынан бас тартуы; еңбек талаптарының өзгеруіне байланысты жұмыс істеуді жалғастырудан бас тарту және т.б. Еңбек шартын әкімшілік тарапынан бұзудың себептері: компанияның тарауы, қызметкерлер санының азаюы, қызметкердің жеткілікті түрде білікті болмауы салдарынан немесе денсаулық жағдайына сәйкес өз қызметіне сәйкес келмеуі; өз қызметтерін себепсіз орындамау, себепсіз жұмыстан қалу, уақытша жұмысқа қабілетсіз болу салдарынан 4 айдан аса уақыт бойы жұмысқа келмеу, жұмыс істеген жерінен мүлік ұрлау және т.б. Қызметкер жұмыстан шыққан күні еңбек кітапшасы қолына беріледі.
Түркі тілдерінде қолданылуы	Түрк. İş sözleşmesinin sona ermesі, әзірб. əmək müqavіləsinə xіtam, қырғ. эмгек келишимин токтотуу, өзб. іsh shartnomasinі bekor qіlіsh
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы
Ұсыныстар	Еңбек шартын тоқтату

Еңбек шартының нысанасы / предмет трудового договора / engbek shartynyng nysanasy

Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып)	еңбек процесінің өзі, яғни қызметкердің белгілі бір еңбек қызметтерін орындауы. Еңбек шартының мәні деген ұғым ҚР Еңбек кодексінде немесе басқа да нормативтік-құқықтық актілерде берілмеген. Сондықтан да екі тараптың да мүддесі үшін шартта мыналарды көрсете отырып, осы мәнді сандық және сапалық жағынан былайша құру керек:
Түркі тілдерінде қолданылуы	>• - Еңбек түрі (қызметкер еңбек шарты бойынша қандай жұмысты орындауы керек).
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы	>• - Еңбек сапасы (еңбек қызметтерін орындау сапасына, қызметкердің біліктілігіне, қызметі мен мамандығына қойылатын талаптар).
Ұсыныстар	>• - Жұмыс көлемі.

Еңбек шартының нысанасы / предмет трудового договора / engbek shartynyng nysanasy

Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып)	еңбек процесінің өзі, яғни қызметкердің белгілі бір еңбек қызметтерін орындауы. Еңбек шартының мәні деген ұғым ҚР Еңбек кодексінде немесе басқа да нормативтік-құқықтық актілерде берілмеген. Сондықтан да екі тараптың да мүддесі үшін шартта мыналарды көрсете отырып, осы мәнді сандық және сапалық жағынан былайша құру керек:
Түркі тілдерінде қолданылуы	>• - Еңбек түрі (қызметкер еңбек шарты бойынша қандай жұмысты орындауы керек).
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы	>• - Еңбек сапасы (еңбек қызметтерін орындау сапасына, қызметкердің біліктілігіне, қызметі мен мамандығына қойылатын талаптар).
Ұсыныстар	>• - Жұмыс көлемі.

Еңбекке ақы төлеу / плата труда / engbekke aqy toleu

Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып)	Жұмыс берушінің еңбек туралы заңға, басқа да нормативтік құқықтық актілерге, ұжымдық шарттарға, келісімдерге, жергілікті нормативтік актілерге және еңбек шарттарына (келісімшарттарына) сәйкес қызметкерлердің еңбегі үшін оларға төленетін ақыны белгілеу және жүзеге асыруды қамтамасыз етумен байланысты қарым-қатынастар жүйесі.
Түркі тілдерінде қолданылуы	түрк. tazminat, әзірб. kompensasіya, қырғ. ордун толтуруу, өзб. kompensatsіya
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы	еңбекке ақы төлеу
Ұсыныстар	еңбекке ақы төлеу

Еңбекке ақы төлеу / плата труда / engbekke aqy toleu

Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып)	Жұмыс берушінің еңбек туралы заңға, басқа да нормативтік құқықтық актілерге, ұжымдық шарттарға, келісімдерге, жергілікті нормативтік актілерге және еңбек шарттарына (келісімшарттарына) сәйкес қызметкерлердің еңбегі үшін оларға төленетін ақыны белгілеу және жүзеге асыруды қамтамасыз етумен байланысты қарым-қатынастар жүйесі.
Түркі тілдерінде қолданылуы	түрк. tazminat, әзірб. kompensasіya, қырғ. ордун толтуруу, өзб. kompensatsіya
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы	еңбекке ақы төлеу
Ұсыныстар	еңбекке ақы төлеу

Еңбекке мерзімдік ақы төлеу / повременная оплата труда / engbekke merzimdik aqy toleu

Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып)	мерзімді ақы төлеу кезінде еңбек өлшемі пайдаланылған уақыт болып табылады, ал табыс болса, нақты пайдаланылған уақыттың жалақысына немесе қызметкердің тарифтік мөлшерлемесіне байланысты есептелінеді.
Түркі тілдерінде қолданылуы	Түрк. zaman ücretler, әзірб. vaxt əmək haqqı, қырғ. убакыт эмгек, өзб. vaqt іsh haqі
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы
Ұсыныстар	еңбекке мерзімдік ақы төлеу

Еңбекке мерзімдік ақы төлеу / повременная оплата труда / engbekke merzimdik aqy toleu

Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып)	мерзімді ақы төлеу кезінде еңбек өлшемі пайдаланылған уақыт болып табылады, ал табыс болса, нақты пайдаланылған уақыттың жалақысына немесе қызметкердің тарифтік мөлшерлемесіне байланысты есептелінеді.
Түркі тілдерінде қолданылуы	Түрк. zaman ücretler, әзірб. vaxt əmək haqqı, қырғ. убакыт эмгек, өзб. vaqt іsh haqі
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы
Ұсыныстар	еңбекке мерзімдік ақы төлеу