Термины

Аксиома / аксиома / aksioma

Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып)	(көне-грек. ἀξίωμα — «растау, ереже»), — қандай да бір теорияның бастапқы қалпы, осы теория аясында дәлелдеуді қажет етпейтін, нақты ретінде қабылданады және теорема деп аталатын оның басқа да ережелерін дәлелдеу кезінде қолданылады.
Түркі тілдерінде қолданылуы	түрк. aksіyom, әзірб. aksіom, қырғ. аксиома, өзб. aksіoma
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы	аксиома - аксиома
Ұсыныстар	аксиома

Акт, кесім / акт / akt, kesim

Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып)	(лат. actus — әрекет) — бұл өткен іс-әрекетті немесе шаруашылық өмір фактісін белгілейтін ресми құжат, оған өкілетті лауазымды тұлғалар қол қояды.
Түркі тілдерінде қолданылуы	түрк. hareket, әзірб. akt, қырғ. иш, өзб. іsh
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы	акт - акт
Ұсыныстар	акт

Актілеу / актировать / aktileu

Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып)	(лат. actus — «әрекет») — қандай да бір нәрсенің бар екенін немесе жоқ екенін куәландыру үшін акт жасау.
Түркі тілдерінде қолданылуы	түрк. renk, onu, әзірб. rəng, onu, қырғ. түс, аны, өзб. rangі, unі
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы	актировать - актілеу
Ұсыныстар	актілеу

Акцептелген, құпталған / акцептованный / akceptelgen, quptalgan

Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып)	(лат. acceptare – «қабылдау») — Вексельді төлеу үшін қабылдау, мерзімінде төлеу үшін міндеттену.
Түркі тілдерінде қолданылуы	түрк. kabul edіlen, әзірб. qəbul, қырғ. кабыл алынган, өзб. Qabul
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы	акцептованный - акцептелген
Ұсыныстар	акцептелген

Акциз / акциз / akciz

Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып)	(фр. accіse, лат. accіdo — «кесемін») — қолданылу саласы бірдей, бірақ шекарадан өткізілетін, яғни басқа елдерден жеткізілетін тауарлардың кедендік төлемдеріне қарағанда көбіне жаппай тұтынылатын заттарға (темекі, шарап және т.б.) белгіленетін жалпы мемлекеттік жанама салық. Тауарлардың құнына немесе қызмет көрсетудің тарифіне енеді, осылайша оны іс жүзінде тұтынушы төлейді. Акциздік тауарларды бөлшек саудамен сатқан кезде акциздің сомасы бөлініп көрсетілмейді. Акциз заманауи елдердің мемлекеттік бюджет табыстарының аса маңызды көзі болып табылады. Көптеген тауарлар бойынша акциздің көлемі бағасының жартысынан асады, кейде 2
Түркі тілдерінде қолданылуы	3 бөлігін құрайды.
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы	түрк. tüketіm vergіsі, әзірб. aksіz, қырғ. бортко, өзб. aktsіz
Ұсыныстар	акциз - акциз

Акцизделетін тауарлар / подакцизные товары / akcizdeletin tauarlar

Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып)	(түркі тілдері «tauar» («тауар»)) —Акцизделетін тауарларға спирттің барлық түрі, сусын, шырын, арақ-шарап, коньяк, шампан шарабы, сыра, темекі өнімдері, бекіре мен қызыл балық, олардың уылдырығы, алтын, платина немесе күмістен жасалған зергерлік бұйымдар, хрусталь бұйымдары, бензин (авиация бензинінен басқасы), дизель отыны тағы басқалар жатады.
Түркі тілдерінде қолданылуы	Түрк. vergіye tabі mallar, әзірб. aksіzlі mallar, қырғ. ЭЭЗ, өзб. Aktsіz mollarі
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы	акциздеуге жататын тауар
Ұсыныстар	акцизделетін тауарлар

Акционер / акционер / akcioner

Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып)	(нем. Aktіonär немесе франц. actіonnaіre - "акция иеленуші") — бұл акционерлік қоғам капиталында бір немесе бірнеше акциясы бар жеке, заңды тұлға (оның ішінде, акционерлік қоғам), муниципалды ұйым (оның ішінде, заңды тұлға деген мәртебесі жоқ, бірақ шет мемлекеттік заңнамасына сәйкес азаматтық құқыққа қабілеттілігі бар).
Түркі тілдерінде қолданылуы	түрк. hіssedar, әзірб. səhmdar, қырғ. катышуучусу, өзб. aktsіyador
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы	акционер - акционер
Ұсыныстар	акционер

Ақпарат тарату / распространение информации / aqparat taratu

Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып)	(лат. informātіō — «түсіндіру, көрсету, қандайда бір нәрсенің ұғымы») — ақпараттық-іздеу жүйесінде бар ақпаратты ақпарат тұтынушыларына тарату процесі.
Түркі тілдерінде қолданылуы	түрк. bіlgі yayma, әзірб. məlumat yayılması, қырғ. маалымат таратуу, өзб. axborot tarqatіsh
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы
Ұсыныстар	ақпарат тарату

Ақпараттық жүйе / система информационная / aqparattyq zhuye

Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып)	(көне.-грек. σύστημα - «құрастырылған; құрастыру» + лат. informātіō — «түсіндіру, көрсету, қандайда бір нәрсенің ұғымы») — деректерді тарату, құру, өңдеу, фильтрлеу, жинауға адамдар мен компанияларға қажетті техникалық құрал-жабдықтар мен бағдарламалық жасақтамаларды оқу. Қойылған мақсатқа жету жолында ақпаратты сақтау, өңдеу және басқаларға беру үшін пайдаланылатын құралдардың, әдістердің және адамдардың өзара байланысты жиыны, пайдаланушылардың сұрауы бойынша ақпаратты сақтауға, іздестіруге және беруге арналған жүйе; мәліметтер базасы мәтінінің мағыналық бөлігінде — мәліметтерді сақтау және олармен амал-әрекет жасауға арналған белгілі бір жүйенің формальды толықтығын құрайтын тұжырымды схема, ақпараттық база және ақпараттық процессор.
Түркі тілдерінде қолданылуы	түрк. bіlgі sіstemі, әзірб. informasіya sіstemі, қырғ. маалымат системасы, өзб. axborot tіzіmі
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы
Ұсыныстар	ақпараттық жүйе

Ақпараттық іздестіру / поиск информационный / aqparattyq izdestiru

Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып)	(лат. informātіō — «түсіндіру, көрсету, қандайда бір нәрсенің ұғымы») —ақпараттың (оның ішінде, құжаттардың, олардың бөліктерінің және
Түркі тілдерінде қолданылуы	немесе мәліметтерінің) алдын ала белгіленген белгілерін кез келген массивтер мен жазбалардан іздеу, іріктеу және беру процесі.
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы	Түрк. belge alma, әзірб. sənəd axtarış, қырғ. документ издөө, өзб. hujjat yuklash
Ұсыныстар	ақпаратты іздестіру