Термины
Субтитр / субтитр / subtitr
Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып) | (фр. sous-titres — «жазулар»). Бейнеқатармен ілесіп жүретін мәтін, ол түпнұсқа немесе аударма тілінде, дубляж түрінде және кейде есту қабілеті төмен көрермендер үшін толықтырылатын кинофильм немесе телебағдарламалардың дыбыстық жолы түрінде болуы мүмкін. |
Түркі тілдерінде қолданылуы | түрк. altyazı, әзірб. yarımsərlövhə, қырғ. yarımsərlövhə, өзб. kichik sarlavha |
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы | субтитр |
Ұсыныстар | субтитр |
Судья / судья / sudyya
Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып) | Судья – сот жүйесінде сот органының құрамына сайланған немесе тағайындалған лауазымды адам, сот билігін атқарушы. Оған конституциялық тәртіппен сот төрелігін жүзеге асыру және өзінің міндеттерін кәсіби негізде атқару құқықтары берілген.Ол өз құзыреті шегінде істі жеке-дара қарайды, соттың отырысын дайындау не оның үкімінің немесе басқа да шешімінің орындалуын қамтамасыз ету жөнінде өкім жасау қызметін атқарады. Қазақстанда барлық Судьялардың мәртебесі бірдей және бір-бірінен тек өкілеттіктерімен ғана ерекшеленеді. Судьяның құқықтық жағдайы Қазақстан Республикасының Конституциясымен, Қазақстан Республикасының “Сот жүйесі мен судьяларының мәртебесі туралы” заңымен және өзге де заңдармен айқындалады. Судьялар ауыстырылмайды әрі тәуелсіздігі конституциямен және заңмен қорғалады және сот төрелігін жүзеге асыруы кезінде осы екеуіне ғана бағынады. Оған қылмыс үстінде ұсталған немесе ауыр қылмыс жасаған жағдайдан басқа ретте ешкімнің тиіспеуіне, қызметіне ешкімнің араласпауына заң жүзінде кепілдік берілген. Істі Судьялар алқасының құрамында қарайтын Судья істі қарауға байланысты туындайтын барлық мәселелерді шешу кезінде төрағалық етушімен және басқа Судьялармен тең құқықта болады. Судья сот істерін қарау кезінде заңдылықты бұзғаны үшін, Судья әдебіне қайшы келетін теріс қылық жасағаны үшін, еңбек тәртібін өрескел бұзғаны үшін тәртіптік жауапкершілікке тартылады. Судья өзінің жоғары мәртебесіне сәйкес мемлекет есебінен материалдық және әлеуметтік-тұрмыстық жағынан қамсыздандырылады. |
Түркі тілдерінде қолданылуы | |
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы | судья |
Ұсыныстар | судья |
Сұраулы хат / письмо до востребования / surauly khat
Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып) | адамның тұратын нақты мекенжайына емес, конвертте көрсетілген пошталық бөлімшенің мекенжайына келетін хат. |
Түркі тілдерінде қолданылуы | Түрк. talebin yazmak, әзірб. tələb məktub, қырғ. суроо-талап кат, өзб. talabning bіr maktub |
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы | |
Ұсыныстар | сұраулы хат |
Сұраунама / вопросник / suraunama
Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып) | Қандай да бір мәліметтер жинау үшін қандай да бір оқу пәні бойынша бағытталған сұрақтар тізімі. |
Түркі тілдерінде қолданылуы | түрк. anket, әзірб. anket, қырғ. анкета, өзб. savolnoma |
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы | вопросник - сұрақнама |
Ұсыныстар |
Схолия / схолия / skholiya
Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып) | (грек. σχόλιον – «бастапқыда «мектеп пікірі»; грек. σχολή – «бос уақыт, мектеп»). Антикалық немесе ортағасырлық қолжазбаларда шетіне (маргиналды схолиялар) немесе жолдардың арасындағы аздаған түсініктемелер. |
Түркі тілдерінде қолданылуы | түрк. şerh, әзірб. scholium, қырғ., өзб. scholium |
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы | схолия |
Ұсыныстар | схолия |
Съезд / съезд / syezd
Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып) | Қандай да бір ұйым, халықтар тобы және т.б. өкілдерінің жиналысы |
Түркі тілдерінде қолданылуы | түрк. kongre, әзірб. qurultay, қырғ. конгресс, өзб. kongress |
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы | съезд |
Ұсыныстар | съезд |
Сыбайлас жемқорлық құқықбұзушылық / правонарушение коррупционное / sybaylas zhemqorlyq quqyqbuzushylyq
Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып) | . (лат. corruptіo - «азғыру, параға сатып алу») - нормативтік құқықтық актілерде азаматтық-құқықтық, тәртіптік, әкімшілік немесе қылмыстық жауапкершілік белгіленетін сыбайлас жемқорлық белгілері бар іс-әрекеттер. |
Түркі тілдерінде қолданылуы | Түрк. yolsuzluk suç, әзірб. korrupsіya cinayət, қырғ. Планы бузуу, өзб. korruptsіya jinoyat |
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы | |
Ұсыныстар | сыбайлас жемқорлық құқықбұзушылық |
Сый тартушы / даритель / syy tartushy
Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып) | - сыйлық сыйлайтын адам. |
Түркі тілдерінде қолданылуы | түрк. verіcі, әзірб. donor, қырғ. донордук, өзб. donor |
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы | |
Ұсыныстар | сый тартушы |
Сыйға беру, сыйға тарту / дарение / syyga beru, syyga tartu
Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып) | - мүлікті ақысыз беру, игілікке беру. |
Түркі тілдерінде қолданылуы | түрк. bağış, әзірб. іanə, қырғ. белек |
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы | садага, өзб. hadya |
Ұсыныстар |
Сыйысымдылық / совместимость / syyysymdylyq
Дефинициясы (түпкі тілде таңбалануы мен мағынасын көрсете отырып) | нысанның (процестің, жүйелердің) басқа нысандармен (процестермен, жүйелермен) өзара әрекеттесу қабілеті, мұнда аталмыш өзара әрекеттесуге қатысатын нысандар (процестер, жүйелер) бір-бірінің байқалуын толық жоққа шығармайды. |
Түркі тілдерінде қолданылуы | түрк. uygunluk, әзірб. uyğunluğu, қырғ. шайкештик, өзб. moslashuv |
Қолданыстағы заңнамадағы қолданысы | үйлесімділік |
Ұсыныстар | Совместимость психологическая - Психологиялық үйлесімдік (псих.) (1971-1981 жж.) |